Uzman Pedagog Elda TATLI | Çocuk ve Ergen Psikolog

Ergenlerde Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu

Ergenlik dönemi, bireylerin fiziksel, duygusal ve bilişsel gelişimlerinin hızla değiştiği bir süreçtir. Bu dönemde dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB), genellikle öğrenme zorlukları ve davranışsal problemlerle kendini gösterir. Ergenlerde Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB), çocukluk döneminde başlamış olsa da, ergenlikte de ciddi sorunlara yol açabilir. Bu rehberde, ergenlerde DEHB’nin nedenlerini, belirtilerini ve nasıl başa çıkılabileceğini inceleyeceğiz.

Ergenlerde Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğunun Nedenleri

Ergenlerde DEHB’nin kesin nedenleri tam olarak bilinmemekle birlikte, genetik, çevresel ve biyolojik faktörlerin bir araya gelerek bu durumu tetiklediği düşünülmektedir. İşte DEHB’nin başlıca nedenleri:

1. Genetik Faktörler

DEHB’nin en önemli nedenlerinden biri genetik faktörlerdir. Ailede DEHB geçmişi olan bireylerin çocuklarında bu bozukluğun görülme olasılığı daha yüksektir. Bu, DEHB’nin kalıtsal bir yatkınlık gösterdiğini ortaya koymaktadır.

2. Beyin Kimyası ve Yapısı

Beyinde, dikkat ve davranışları kontrol eden bazı kimyasalların dengesizliği DEHB’ye yol açabilir. Dopamin gibi nörotransmitterlerin yetersizliği, ergenin dikkatini toplamasını ve dürtülerini kontrol etmesini zorlaştırabilir. Ayrıca, beynin belirli bölgelerindeki yapısal farklılıklar da bu durumu etkileyebilir.

3. Çevresel Faktörler

Erken yaşlarda yaşanan travmalar, aile içi stres, aşırı ekran süresi, düzensiz uyku alışkanlıkları gibi çevresel faktörler, DEHB’nin gelişmesinde etkili olabilir. Bu faktörler, ergenin dikkat süresini kısaltabilir ve hiperaktif davranışları tetikleyebilir.

Ergenlerde Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğunun Belirtileri

Ergenlerde DEHB, çocukluk dönemindeki belirtilere benzer şekilde, dikkat dağınıklığı ve aşırı hareketlilikle kendini gösterebilir. Ancak ergenlikte, bu belirtiler daha karmaşık hale gelebilir. Ergenlerde dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunun başlıca belirtileri şunlardır:

1. Dikkat Dağınıklığı ve Konsantrasyon Zorluğu

Ergenler, derslerine odaklanmakta ve günlük görevlerini yerine getirmekte zorlanabilirler. Sürekli dikkatlerinin dağılması, okulda düşük performansa ve öğrenme güçlüklerine yol açabilir. Ayrıca, dikkatlerini uzun süre bir konu üzerinde tutmakta zorluk yaşayabilirler.

2. Hiperaktivite ve Hareketsizlikte Zorluk

Ergenler, sürekli hareket etme isteği duyabilir ve yerinde durmakta zorlanabilirler. Özellikle oturdukları bir ortamda, koltukta sürekli kıpırdanma, elleriyle bir şeyler yapma gibi hareketler sergileyebilirler. Bu durum, sosyal ve okul ortamlarında olumsuz etkilere yol açabilir.

3. Dürtüsellik ve Sabırsızlık

DEHB’li ergenler, düşünmeden hareket etme eğilimindedirler. Bu, ani tepkiler, başkalarına konuşma sırası verilmeden söze karışma veya yapılacak görevleri tamamlamadan yeni bir şeye başlama şeklinde kendini gösterebilir. Bu tür dürtüsellik, ilişkilerde sorunlara ve okulda disiplin problemlerine yol açabilir.

Ergenlerde Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu ile Başa Çıkma Yolları

Ergenlerde DEHB ile başa çıkmak için erken teşhis ve müdahale oldukça önemlidir. Aileler, okul ve profesyonel destekle birlikte, ergenin bu zorluklarla baş etmesi mümkün olabilir. İşte ergenlerde DEHB ile başa çıkmak için bazı yöntemler:

1. Yapılandırılmış Bir Çalışma Programı

Ergenler için belirli bir düzen oluşturmak, DEHB ile başa çıkmalarına yardımcı olabilir. Yapılacak görevlerin küçük parçalara bölünmesi ve net zaman dilimleriyle planlanması, ergenin görevleri yerine getirmesini kolaylaştırabilir. Ayrıca, sık sık molalar vererek odaklanma sürelerinin artırılması sağlanabilir.

2. Aile ve Okul İletişimi

Aileler ve okul arasındaki güçlü bir iletişim, ergenin DEHB ile başa çıkmasında önemli bir rol oynar. Öğretmenlerin ve aile üyelerinin, ergenin ihtiyaçlarına duyarlı olmaları ve ona uygun destek sağlamaları gerekmektedir. Bu işbirliği, ergenin okulda daha başarılı olmasını ve evde daha huzurlu bir ortamda yaşamasını sağlayabilir.

3. Fiziksel Aktivite ve Sağlıklı Alışkanlıklar

Ergenler için düzenli fiziksel aktiviteler, hiperaktiviteyi azaltabilir ve konsantrasyonu artırabilir. Ayrıca, dengeli bir beslenme düzeni, yeterli uyku ve stresten kaçınma gibi sağlıklı alışkanlıklar, DEHB’nin etkilerini hafifletebilir.

Ergenlerde Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular

1. Ergenlerde Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu nasıl anlaşılır? Ergenlerde DEHB, dikkat dağınıklığı, aşırı hareketlilik, dürtüsellik ve sabırsızlık gibi belirtilerle kendini gösterir. Bu belirtiler, ergenin okul performansını olumsuz etkileyebilir ve sosyal ilişkilerde zorluklar yaratabilir.

2. Ergenlerde DEHB tedavi edilebilir mi? Evet, ergenlerde DEHB tedavi edilebilir. Erken teşhis, doğru stratejiler ve profesyonel yardım ile ergenler, DEHB ile etkili bir şekilde başa çıkabilirler. Aile desteği ve okulda uygun yaklaşımlar, bu süreçte önemli bir rol oynar.

3. Ergenlerde DEHB’nin okul başarısına etkisi nedir? Ergenlerde DEHB, dikkat eksiklikleri ve konsantrasyon zorlukları nedeniyle okul başarısını olumsuz yönde etkileyebilir. Ergenler, derse odaklanmada ve ödevlerini zamanında tamamlamada zorlanabilirler. Bu nedenle, okulda özel destek ve yapılandırılmış bir çalışma programı faydalı olabilir.

Share it :